Nareszcie – tym krótkim słowem moglibyśmy podsumować wejście w życie „Ustawy o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych” z 4 kwietnia 2019 r. Ustawa ta zmienia archaiczne założenia „Rozporządzenia Rady Ministrów z 12 kwietnia 2012 r. w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności”, wymagającego dostosowania stron www do nieaktualnego od czerwca 2018 roku standardu WCAG 2.0 i wprowadza współczesny standard WCAG 2.1 – ARIA. Co to oznacza dla idei dostępności stron www dla osób niepełnosprawnych i sprawdzania tejże dostępności w postaci audytu strony www?
Zasadniczo niewiele, jednak w szczegółach bardzo dużo. Ramy samego audytu nie ulegają zmianie – nadal sprawdzana jest dostępność stron www do poziomu AA specyfikacji WCAG i nadal wymagane jest aby odbywało się to przy aktywnym współudziale osób niepełnosprawnych. Jednak specyfikacja WCAG 2.1 dostosowuje jednocześnie swoje wymagania do wymagań współczesnego rynku informatycznego, dzięki czemu nie narzuca już twórcom stron www i systemów teleinformatycznych przestarzałych rozwiązań. Sama ustawa porządkuje też kwestie certyfikacji dostosowania i deklaracji dostępności strony www, które to kwestie były całkowicie nieuregulowane w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012 r. Mianowicie podmiot prowadzący audyt WCAG 2.1, zgodnie z wytycznymi specyfikacji WAI-ARIA, na koniec badania wystawia badanemu systemowi deklarację zgodności na usystematyzowanym formularzu stanowiącym załącznik do Ustawy – brak tego dokumentu był niezwykle odczuwalny w RRM z 12 kwietnia 2012 roku.
Nowa ustawa zasadniczo poprawia też sytuację deweloperów budujących strony www, którzy chcą (lub muszą, jeśli są to strony przeznaczone dla podmiotów administracji publicznej) dostosować swoje produkty do potrzeb osób niepełnosprawnych. Kierując się bowiem Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności należało m.in. zrezygnować z pełnego wykorzystania Java Scriptu. Strony niedziałające z wyłączonym Java Scriptem, według wytycznych WCAG 2.0 całkowicie bowiem nie spełniają zasady 4 – Kompatybilność. Aby zrozumieć dlaczego tak jest należy uzmysłowić sobie, że założenie dotyczące Java Scriptu przyjęte w wersji 2.0 specyfikacji WCAG pochodzi sprzed blisko dekady. W międzyczasie, w systemach informatycznych oraz samej specyfikacji WCAG dokonał się znaczący postęp. Sama specyfikacja WCAG, w czerwcu 2018 r., została opublikowana w wersji 2.1 uznającej i dostosowującej wytyczne do zmieniających się technologii informatycznych oraz nieustannie rozwijanych technologii asystujących wykorzystywanych przez osoby niepełnosprawne. WCAG 2.1 zmienia m.in. zasadę 4 – Kompatybilność. Zniesiony w niej został m.in. wymóg poprawnej obsługi systemu informatycznego z wyłączonym Java Scriptem, jako że od co najmniej 5 lat na rynku nie ma urządzenia bądź technologii asystującej nie obsługującej poprawnie Java Scriptu, który sam w sobie został włączony do podstawowej semantyki języka HTML, który to z kolei w ciągu ostatnich lat standaryzowano w wersji 5 (specyfikacja WCAG 2.0 odnosi się jeszcze do semantyki HTML 4).
WCAG 2.1 jest częścią WAI ARIA – (Web Accessibility Initiative – Accessible Rich Internet Applications) – specyfikacji technicznej opublikowanej przez W3C, zawierającej zestaw rekomendacji dotyczących poprawy dostępności złożonych aplikacji internetowych. WCAG 2.0, do którego odnosi się RRM z dnia 12 kwietnia 2012 r., nie uwzględnia standardu ARIA, jako, że w momencie publikacji tej wersji WCAG nie był on jeszcze dostępny (został wprowadzony 5 lat później), a kolejna wersja – WCAG 2.1 – stała się formalnie częścią ARIA – stanowiąc jej drugi rozdział.
W związku z wprowadzeniem ARIA dalsze odrębne rozwijanie specyfikacji WCAG stoi pod znakiem zapytania, jako, że WCAG odnosi się w swym założeniu tylko do stron internetowych opartych o język HTML i jest obecnie tylko jednym z rozdziałów ARIA, natomiast ARIA samo w sobie rozszerza pojęcie strony internetowej do „złożonej aplikacji internetowej”. Zatem badanie systemu, który w pełni wdraża i wykorzystuje ARIA dalece wykracza poza ramy oceny jego dostępności przy pomocy specyfikacji WCAG 2.0. Specyfikacja ARIA stanowi bowiem zestaw atrybutów, za pomocą których można nadać semantyczne znaczenie niesemantycznym elementom HTML, bądź też zmienić semantyczne znaczenie elementów, które zostały “przerobione” przy użyciu Java Scriptu na komponenty służące do innych celów, niż jest to opisane w dokumentacji HTML. Dzięki atrybutom ARIA możliwe jest uzupełnienie drzewka dostępności przeglądarki internetowej o dodatkowe informacje na temat właściwości tych elementów, a co za tym idzie przekazanie tych informacji technologiom asystującym. Efekty działania atrybutów ARIA są niewidoczne dla osób niekorzystających np. z czytników ekranu – strona internetowa, która nie używa ARIA będzie wyglądać dokładnie tak samo, jak używająca atrybutów ARIA. Zmieni się za to jej funkcjonalność i użyteczność z punktu widzenia osób korzystających z czytników ekranu. System oparty o ARIA jest zatem w pełni dostępny dla użytkowników niepełnosprawnych i to w stopniu znacząco wyższym, niż przewiduje to specyfikacja WCAG 2.0, choć formalnie może być całkowicie niezgodny z WCAG 2.0, która to specyfikacja nie przewidziała wychodzenia poza język HTML. I to jest właśnie najważniejsza zmiana wprowadzona nową ustawą.
Dodaj komentarz
Chcesz dołączyć do dyskusji?Nie krępuj się!