Projektując kolejne wersje systemu Android, Google dodaje kolejne uprawnienia i zmiany w tym systemie operacyjnym związane z prywatnością i ochroną danych użytkownika. Od wersji 11 w podsystemie uprawnień użytkownika dzieje się jednak prawdziwa rewolucja, wpływająca na wszystkie aktywnie wpierane aplikacje dostępne w Google Play.
Zmiany są częste – wprowadzane z każdą kolejną wersją systemu – i komunikowane w sposób charakterystyczny dla Google, czyli niejasno. Dlaczego moja aplikacja na Androida nagle przestała działać? – to chyba najczęściej w ciągu ostatnich dwóch lat stawiane nam pytanie przez właścicieli różnych aplikacji dostępnych w Google Play. Odpowiedź jest prawie zawsze taka sama – jeśli aplikacja korzysta z usług lokalizacyjnych, zapisuje dane na dysku użytkownika, ma wbudowane funkcje związane z bluetooth – to, to co działało do Androida 10, od Androida 11 działać nie będzie o ile aplikacja nie zapyta użytkownika o zgodę na używanie tych funkcjonalności i jeśli użytkownik się na ich używanie nie zgodzi.
W najnowszym wydaniu systemu Android – wersji 13 – pojawiły się kolejne uprawnienia wpływające na funkcjonalność aplikacji – wzorem iOS, Android pyta teraz użytkownika o pozwolenie na pokazywanie powiadomień. Jeśli użytkownik się nie zgodzi, aplikacja powiadomień wyświetlać nie będzie, a co za tym idzie zostaną wyłączone wszystkie funkcje zależne od pokazywania powiadomień, takie jak np. usługi lokalizacyjne w tle.
Warto mieć świadomość, że wprawdzie właścicieli aplikacji opartych o wspomniane funkcjonalności, takich jak np. systemy monitoringu, zmiany te mogą irytować, gdyż aplikacje praktycznie co roku wymagają znaczących aktualizacji pociągających za sobą koszty, to jednak z punktu widzenia użytkownika są to zmiany jak najbardziej słuszne i wprowadzone o wiele za późno.
Oficjalnym powodem wprowadzania zmian w systemie Android jest dbałość o prywatność użytkowników. W rzeczywistości tak daleko idące zmiany ograniczające Google możliwość śledzenia użytkowników są dla tej korporacji wyjątkowo niewygodne, gdyż uderzają bezpośrednio w model biznesowy producenta systemu operacyjnego (reklama i profilowanie danych), jednak firma została do nich zmuszona gigantyczną karą finansową wynoszącą ok. 4,5 miliarda euro za naruszanie prywatności użytkowników.
Aby nieco uporządkować system uprawnień w Androidzie i mieć świadomość czego należy się spodziewać krótki przewodnik po kolejnych wersjach uprawnień użytkownika w kolejnych wersjach Androida:
Android 9
Usługi bluetooth, lokalizacja za zgodą użytkownika, zapis danych na dysku będą działały tak jak wcześniej. Jeśli aplikacja korzysta ze stałego śledzenia pozycji użytkownika w tle, od Androida 9 obowiązkowe jest wyświetlanie stałego powiadomienia w bloku tzw. cichych powiadomień na belce systemowej, że aplikacja cały czas działa w tle i zbiera dane o lokalizacji. Powiadomienie musi być stale obecne pomimo, że użytkownik wydał zgodę na takie działanie – ma przypominać użytkownikowi o wyrażonej zgodzie i fakcie, że w każdej chwili może ją cofnąć.
Android 10
Pierwsza poważna zmiana dla aplikacji, które swoją główną funkcjonalność budują na znajomości stałego położenia użytkownika. Wyznaczanie pozycji użytkownika działa tylko po wyrażeniu przez użytkownika zgody i tylko, gdy aplikacja jest uruchomiona. Wprowadzono nowe uprawnienie lokalizacyjne „Lokalizacja w tle”. Pytanie o to uprawnienie jest zawarte bezpośrednio w oknie z pytaniem o lokalizację pod nazwą „Zawsze zezwalaj” – stałe wyznaczanie pozycji użytkownika jest możliwe tylko jeśli użytkownik zaakceptuje to uprawnienie.
Android 11 i 12
Ta wersja systemu Android z punktu widzenia właścicieli aplikacji jest najbardziej kłopotliwa – nie obejdzie się bez dostosowania kodu i aktualizacji aplikacji. Android 11 całkowicie zmienia sposób obsługi uprawnienia „Lokalizacja w tle” – nie jest ono już pokazywane w dymku z pytaniem o lokalizację, a należy odesłać użytkownika do ustawień systemu, aby mógł wybrać odpowiednią opcję ręcznie. Jednak można to zrobić dopiero po tym, gdy użytkownik przyzna jakiekolwiek inne uprawnienie do lokalizacji – uzyskiwanie uprawnień lokalizacyjnych odbywa się zatem dwuetapowo.
Ta wersja systemu Android zmienia również uprawnienia do zapisu danych oraz używania funkcji bluetooth, aparatu i mikrofonu. Aplikacje mają całkowicie cofniętą możliwość zapisu danych w różnych folderach systemowych – zapis danych może się odbywać wyłącznie w dedykowanym folderze aplikacji. Aby uzyskać możliwość zapisu i odczytu danych z folderów plików multimedialnych – szczególnie istotne dla aplikacji korzystających z funkcji fotograficznych i funkcji mikrofonu – wprowadzono dodatkowe, szczególne uprawnienia podlegające silnym restrykcjom ze strony systemu operacyjnego.
Część uprawnień związanych z lokalizacją, aparatem, mikrofonem i bluetooth została przeniesiona do tzw. uprawnień specjalnych newralgicznych – korzystać z nich mogą tylko aplikacje, których funkcjonalności uzasadniają korzystanie z tych uprawnień, a ich publikacja w Google Play jest poprzedzona uzyskaniem dodatkowej zgody od Google na publikację w procesie rozszerzonej recenzji.
Android 13
W Androidzie 13 wprowadzono nowe uprawnienie „Pokazuj powiadomienia”. Same uprawnienia do lokalizacji działają tak, jak w Androidzie 11 i 12. Należy jednak zwrócić uwagę, że aby włączyć lokalizację w tle, już od Androida 9 trzeba pokazywać stałe powiadomienie w tzw. bloku „ciche” na belce systemu, informujące użytkownika, że aplikacja działa i zbiera dane o lokalizacji. Zatem w Androidzie 13, aby włączyć lokalizację w tle, użytkownik najpierw musi wyrazić zgodę na pokazywanie powiadomień, a dopiero następnie wyrazić zgodę na lokalizację w procesie dwuetapowego uzyskiwania pozwolenia.